• Ψηφιοθήκη ΑΠΘ
  Ημερολόγιον της Εφημερίδος των Κυριών «Η Λέσβος» (Προσοχή ο σύνδεσμος οδηγεί σε άλλη ιστοσελίδα)

Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Βέροιας-Ψηφιακό Αποθετήριο Μέδουσα, http://medusa.libver.gr/handle/123456789/4047

Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (Ε.Λ.Ι.Α.), http://www.elia.org.gr/default.fds?langid=1

Σισμανόγλειο Μέγαρο-Συλλογή π. Μελετίου Σακκουλίδη, http://medusa.libver.gr/handle/123456789/3691/simp...

Βιβλιοθήκη της Βουλής-Μπενάκειος Βιβλιοθήκη, http://catalog.parliament.gr/

Κεντρική Βιβλιοθήκη Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, http://digital.lib.auth.gr/record/144389/files/522...

Το Ημερολόγιον της Εφημερίδος των Κυριών «Η Λέσβος», του βίσεκτου έτους 1912, εκδόθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1911 από την Χαρίκλεια Π. Μελανδινού. Το Ημερολόγιο ήταν ετήσιο, μονόστηλο, 8ου σχήματος, με 304 σελίδες και με σκληρό εξώφυλλο. Τυπωνόταν στο Τυπογραφείο των Βιβλιοεκδοτικών Καταστημάτων Π. Αγγελίδου και Σίας και η τιμή του χρυσόδετου τόμου ήταν 13 γρόσια, ενώ του άδετου 10 γρόσια. Σύμφωνα με τον πρόλογο του Ημερολογίου, προκύπτει πως η ιδέα του ημερολογίου ανήκε στον αδερφό της Χαρίκλειας Μελανδινού, τον Δημοσθένη, ο οποίος θα το εξέδιδε το 1902 στη Μυτιλήνη. Εξαιτίας, όμως, του πρόωρου θανάτου του η έκδοση δεν πραγματοποιήθηκε και στο ημερολόγιο που εξέδωσε η Χαρίκλεια Μελανδινού συμπεριλαμβάνονται και άρθρα από το ανέκδοτο ημερολόγιο του αδερφού της. Το Ημερολόγιο ξεκινά με την ημερολογιακή εμφάνιση των μηνών, κάτι που συνηθίζεται και σε άλλα ημερολόγια της περιόδου. Ωστόσο, διαφέρει από αυτά στο ότι για κάθε μήνα παρατίθεται η σημαντικότερη θρησκευτική γιορτή και η ιστορία του εκάστοτε αγίου καθώς επίσης και μία παροιμία για τον μήνα. Τα θέματα που διαπραγματεύεται είναι ποικίλης ύλης, όπως άλλωστε και στα άλλα ημερολόγια, που σκοπό έχουν να ψυχαγωγήσουν, να συμβουλεύσουν και να ενημερώσουν τους αναγνώστες. Στο συγκεκριμένο ημερολόγιο το φύλο της εκδότριας φαίνεται να επηρεάζει τις κατηγορίες των περιεχομένων καθώς αν και απευθύνεται στο ευρύτερο κοινό, τα "γυναικεία θέματα" έχουν σημνατκή θέση στην ύλη του εντύπου. Συγκεκριμένα, περιλαμβάνει συμβουλές που αφορούν στην οικιακή οικονομία, συμβουλές που αφορούν στη γυναίκα, άρθρα τα οποία είναι ιστορικά και αναφέρονται στη Μυτιλήνη και διηγήματα και ποιήματα εκ των οποίων άλλα είναι μεταφρασμένα και άλλα είναι πρωτότυπα. Άλλο κοινό στοιχείο που παρουσιάζει με τα υπόλοιπα ημερολόγια, είναι ότι μετά από κάθε άρθρο υπάρχουν γνωμικά, σκέψεις, αποφθέγματα, σημειώσεις και προελεύσεις λέξεων. Γενικά, το Ημερολόγιο αποτελεί μια επιμελημένη έκδοση, καθώς περιέχει πλούσια εικονογράφηση και οι σελίδες του έχουν πολλά διακοσμητικά στοιχεία. Όσον αφορά στους αρθρογράφους, η πλειοψηφία αυτών είναι άντρες δεκαεπτά στο σύνολο μεταξύ των οποίων είναι ο ποιητής Ευστράτιος Κ. Μαραγγέλης, ο Μιχ. Γρηγοριάδης, ο πεζογράφος και ποιητής Παναγιώτης Σούτσος, ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών Πέτρος Παπαγεωργίου, ο δικηγόρος Γεώργιος Αποστολίδης, ο γιατρός-νευρολόγος Σίμων Αποστολίδης, ο μεταφραστής Ζάνος Βασίλαρος και ο Αρχιμανδρίτης Σωφρόνιος. Αρκετές είναι και οι γυναίκες αρθρογράφοι, εννέα στο σύνολο, μεταξύ των οποίων είναι η ίδια η εκδότρια η Χαρίκλεια Μελανδινού, η Ευφροσύνη Ιορδανίδου, η Δόμνα Ιωσηφίδου, η αδελφή της εκδότριας και δασκάλα Ζωή Μελανδινού και η Κράτειρα Βόγια. Επίσης, υπάρχουν αναδημοσιεύσεις έργων του αδερφού της εκδότριας, Δημοσθένη Μελανδινού. Το Ημερολόγιο φαίνεται στον έναν και μοναδικό χρόνο που εκδόθηκε ότι κυκλοφόρησε και σε περιοχές (περιορισμένες αριθμητικά) εκτός Κωναταντινούπολης, όπως ήταν το Πλωμάρι, η Ανδριανούπολη, το Διπλοκιόνιο, το Πέραν, η Λήμνος, η Προύσα, το Φανάρι και η Σμύρνη.

Ενδεικτική βιβλιογραφία:

Dalakoura, Katerina. “Women and Publicity: The Emergence and Course of Women’s Press in Ottoman Context”. International Exhibition & Conference Women’s Press - Women of the Press. Women’s Periodicals and Women Editors in the Ottoman Space. University of Crete & Hellenic Open University. 9-11 November 2018, Rethymno.

Dalakoura, Katerina. “Ottoman Women’s Press in Historical Research: State of the Art and Historiographical Issues”. International Exhibition & Conference Women’s Press - Women of the Press. Women’s Periodicals and Women Editors in the Ottoman Space. University of Crete & Hellenic Open University. 9-11 November 2018, Rethymno.

Δαλακούρα, Κατερίνα. «Γυναικεία εκδοτική δραστηριότητα στον οθωμανικό χώρο: Το φαινόμενο, οι προεκτάσεις και η πορεία του». Ημερίδα με θέμα Κυψέλη: Ψηφιακή ερευνητική βάση δεδομένων. Ο γυναικείος Τύπος στον Οθωμανικό χώρο (1845-1922). 28 Νοεμβρίου 2015, Ρέθυμνο. http://cms.fks.uoc.gr/kypseli/

Μελανδινού, Χαρίκλεια. Το Ημερολόγιο της Εφημερίδας των Κυριών «Η Λέσβος». Κωνσταντινούπολη: Π. Αγγελίδου και Σίας, 1912.

Μίσσιος, Κώστας. Ο Λεσβιακός Τύπος και οι δημιουργοί του (24 Αυγούστου 1864 - 31Μαρτίου 2008): Συμβολή στην ιστορία της λεσβιακής γραμματείας. Αθήνα: Πιττακός, 2009.

Μίσσιος, Κώστας. Η «Λεσβιακή Άνοιξη» εν καρποφορία: Συμβολή στην ιστορία της λεσβιακής γραμματείας. Μυτιλήνη: Αστερίας, 1994.

Papadopoulou, Ypakoi. "Cultural and Recrational Annual Editions: 'Lesvos'-The Almanac of Ladies' Newspaper 1912 by Charikleia Malandinou". International Exhibition & Conference Women’s Press - Women of the Press. Women’s Periodicals and Women Editors in the Ottoman Space. University of Crete & Hellenic Open University. 9-11 November 2018, Rethymno.

Παπαδοπούλου, Υπακοή. «Το Ημερολόγιον της Εφημερίδος των Κυριών «Η Λέσβος» (1911) της Χαρίκλειας Μελανδινού: Μια θεματολογική προσέγγιση». Ημερίδα με θέμα Κυψέλη: Ψηφιακή ερευνητική βάση δεδομένων. Ο γυναικείος Τύπος στον Οθωμανικό χώρο (1845-1922). 28 Νοεμβρίου 2015, Ρέθυμνο.

Σημείωση: Η περιγραφή του εντύπου έχει στηριχθεί (πρωτίστως) στη μελέτη του ίδιου του εντύπου και στην υπάρχουσα δευτερογενή βιβλιογραφία.